سنگ شناسی و ژئوشیمی سنگ های آمفیبول-گارنت-هرسی نیت دار منطقه چالدران شمال غرب ایران

ناحیه مورد مطالعه در جنوب شهرستان ماکو و جنوب شرق شهرستان چالدران در استان آذربایجان غربی در محدوده طولهای جغرافیایی 37°44- 23°44 شرقی و عرضهای جغرافیایی 05°39 - 54°38 شمالی واقع شده است. برای دسترسی به منطقه می توان از جاده آسفالته قره ضیاءالدین - چالدران و همچنین خوی - چالدران استفاده کرد. این منطقه در تقسیم بندی های مختلف زونهای زمین شناسی ایران، در زون ایران مرکزی و زون آمیزه رنگین قرار گرفته است. حوضه ی خوی از نظر تقسیم بندی های زمین شناسی مشابه با افیولیت های منطقه ی ماکو و در ادامه ی آنهاست و تاکنون مدل های تکتونیکی مختلفی برای آن ارائه شده است. حوضه پشته های میان اقیانوسی morb، حوضه ی پشت قوس سیالیک، جزیره ی قوسی و مدل تکتونیکی سوپرا سابداکشن زون از این جمله است. کمپلکس دگرگونی افیولیت ماکو متشکل از انواع سنگهای دگرگونی متابازیت، متااولترامافیک، متاپلیت و مرمر است. سنگهای دگرگونی در رخساره شیست سبز تا آمفیبولیت و در طی دگرگونی ناحیه ای دگرگون شده اند. در داخل آمفیبولیت های منطقه چالدران سنگ های استثنایی با گارنت های درشت و هرسی نیت فراوان در زمینه ای از ارتوآمفیبول یافت شده اند. سنگ های مورد مطالعه دارای کانی های ارتوآمفیبول (آنتوفیلیت)، گارنت (غنی از عضو نهایی آلماندین)، اسپینل سبز رنگ (هرسی نیت) کلریت، تالک، اپیدوت، کانی های تیره و بقایای الیوین و پیروکسن، می باشد. مطالعات شیمیایی سنگ کل نشان می دهد که بشدت فقیر از سیلیس اند و درصد اکسیدهای آلومینیوم و بویژه آهن بسیار بالاست که بدلیل وجود اسپینل زیاد در زمینه سنگ می باشد. بررسی نمودارهای ree که نسبت به کندریت نرمالیزه شده اند، در نمونه های مورد مطالعه شیب تقریباً مسطح داشته و دارای آنومالی منفی و مشخص eu می باشد. آنومالی منفی eu به احتمال قوی در نتیجه جدا شدن پلاژیوکلاز های کلسیک در نتیجه تبلور تفریقی و یا عدم وجود پلاژیوکلاز در مواد منشأ حاصل شده است. با توجه به داده های آنالیز میکروپروب و ترسیم آن بر روی نمودار مقدار اکسید کرم در مقابل مقدار آلومینیوم، اسپینل ها در محدوده مربوط به اسپینل های متاسوماتیزه قرار می گیرد. به منظور تخمین شرایط دمای تشکیل نمونه های مورد مطالعه ترکیب شیمیایی کانی های فرومنیزین موجود در این سنگ ها مورد استفاده قرار گرفت. برنامه کامپیوتری ptmafic برای حرارت سنجی الیوین-اسپینل و گارنت-ایلمینیت مورد استفاده قرار گرفت. درجه حرارت کلی برای مرحله تعادل این کانی ها از 859 تا 1283 درجه سانتی گراد تخمین زده شد. با توجه به شواهد پتروگرافی، شیمی سنگ کل و داده های میکروپروب می توان چهار منشاء پروتولیتی برای سنگ-های مورد مطالعه در نظر گرفت: 1-آلتراسیون شدید سنگ های پوسته اقیانوسی و خروج sio2 2- یک سنگ گارنت پیروکسنیت استثنائی با fe زیاد که به گارنت، آمفیبول و هرسنیت retrograde شده است 3-یک residua از ذوب بخشی سنگ های بازیک 4-منشاء متاسوماتیسم براساس شواهد بافتی، شیمی سنگ کل و داده های میکروپروب منشاء residua برای این سنگ ها محتمل تر است.